یادداشت ها

دسته: تخصصی
۰۴ آبان ۱۳۸۹

به گزارش دراما محله - در دنیا و به وی‍ژه در کشورهای اسکاندیناوی، سال‌هاست که به صورت حرفه‌ای و پیشرفته از این روش استفاده می‌شود. نمایش درمانی در ایران برای اولین بار در سال 46 به وسیله حمید اشکانی و دکتر حق ‏شناس در بیمارستان حافظیه شیراز مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن در برخی مراکز مانند بهزیستی به صورت پراکنده اجرا شد. رویکرد برنامه‌ریزی شده و حرفه‌ای در بهره‌گیری از این رویکرد، طی سال‌های اخیر در بیمارستان سعادت آباد و برای مصدومان جنگی مورد استفاده قرارگرفته است. از سال 1381تعداد 35 نفر از مصدومان تحت درمان قرار گرفته‌اند که از این تعداد هفت نفر به سطح معقولی از ‏روابط اجتماعی رسیده‌اند. نمایش درمانی رویکردی فعال است که به درمان جویان کمک می‌کند تا داستان خودشان را برای حل یک مساله تعریف کنند، به تخلیه هیجانی دست یابند و عمق و وسعت تجربه درونی خود را توسعه دهند. با این شیوه انتظار می‌رود که آنها معنای تصاویر را بهتر درک کنند و توانایی مشاهده نقش‌های بین فردی و احساسات درون فردی را تقویت کنند. تقلیل احساس انزوا، ایجاد مهارت‌ها و الگوهای مقابله‌ای جدید، توسعه حدود و دامنه بیان احساسات، تجربه تعامل‌های مثبت و ایجاد برقراری‌روابط، شاخص‌ترین یافته‌های نمایش‌درمانی است. کودکان دچار مشکلات یادگیری و مشکلات اجتماعی، افراد عقب مانده به لحاظ جسمانی و تکاملی، بیماران روانی، معلولان، سوء‌استفاده‌کنندگان مواد مخدر، بیماران مبتلا به اچ‌.‌آی‌.‌وی یا ایدز و افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با پیری و سالخوردگی می‌توانند از نمایش درمانی سود ببرند. بازی سازی و قرار گرفتن در مرحله آزمون و خطا از جمله مهم‌ترین عناصر تخلیه کننده انسان در نمایش درمانی است. چیستا یثربی که از فعالان این عرصه است، نمایش را فرصتی برای بیمار می‌داند تا در پشت نقاب نقش و بازیگری، تعارضات و کشمکش‌های درونی خود را بازگو کند. این امکان، در واقع مجالی است برای مواجهه و آشنایی با درون خویش و تصمیم برای تغییر و اصلاح رفتاری بیمار. بداهه پردازی، غیرقابل پیش بینی بودن، تزکیه کردن و دراماتیک بودن، مهم‌ترین عناصر ساختاری در نمایش درمانی به شمار می‌آیند و افشاگری و آفرینندگی مهم ترین وجوه درمانی هنر نمایش است که در نمایش درمانی به نهایت خود می‌رسد. در این شیوه، زمان همیشه زمان حال است حتی اگر فرد بخواهد بخش‌هایی از گذشته یا آینده خود را به تصویر بکشد. گرایننگر ( 1993 ) در مورد بیماران مبتلا به اسکیزو فرنی دریافته است که نمایش‌درمانی به آنها آرامش و لذت می‌دهد و به ارتباطات آنها طرح شناختی بیشتری می‌بخشد. در نمایش درمانی علاوه بر شناخت اصول و فنون نمایش باید درباره نظریه‌ها و روش‌های روان درمانی هم اطلاعاتی داشته باشیم. در این شیوه مصدوم از دو شیوه خود نمایش گری یا خود ‏بازیگری و شیوه تماشاگری استفاده می‌شود. موضوعات از خود مصدومان گرفته می‌شود و اینکه دوست دارند در چه شخصیت و ‏موقعیتی حضور داشته باشند چون محور نمایش درمانی بداهه‌سازی است، استفاده از متن برای مصدومان تاثیرات به شدت سویی دارد. مجید امرائی، کارشناس ارشد تئاتر و کارشناس کاردرمانی بیمارستان سعادت آباد، دبیر این جشنواره در سال‌های اخیر بوده و این شیوه را با جدیت پی گرفته است. او معتقد است که تمام ‏کارهایی که در این بیمارستان انجام می‌شود، برای نشاندن یک لبخند از ته دل بر صورت این جانبازان است.