اخبار

۰۵ دى ۱۳۹۹

درگفت و گوی ایران تئاتر با مجید امرایی مطرح شد

هدف مهم دراماتراپی برون ریزی،تخلیه روانی و رفع مسئله است

مجید امرایی 2

مجید امرایی 2

ایران تئاتر :در سال ۲۰۱۷ نخستین اتحادیه جهانی دراماتراپی با حضور ده کشور از جمله ایران به عنوان هیات موسس ایجاد شد. اتحادیه جهانی دراماتراپی بزرگترین و مهمترین مجمع جهانی در حوزه نمایش درمانی است که در جهان فعالیت می کند.

به تازگی آخرین سمینار دراماتراپی در کشور آرژانتین با حضور نمایندگان 25 کشور جهان برگزار شد. به این بهانه با دکتر مجید امرایی به عنوان دبیرکل انجمن نمایش درمانی (دراماتراپی) و سخنران اصلی این سمینار به گفت و گو پرداختیم. موضوع سخنرانی او «دراماتراپی و تئوری نقش ها» بود که کتاب آن نیز به زودی منتشر می‌شود.

اتحادیه جهانی دراماتراپی شامل چه کشور هایی است ؟
اعضا هیات موسس این اتحادیه که از سال 2017 فعالیت جهانی خود را آغاز کرده است شامل کشورهای ایران، آرژانتین، آفریقای جنوبی، آلمان، آمریکا، استرالیا، انگلستان، سریلانکا، کانادا، کره جنوبی و یونان است .

فعالیت اتحادیه جهانی دراماتراپی شامل چه مواردی است ؟
سال ها بود که در کشورهای مختلف فعالیت‌های پراکنده ای در حوزه درمان به شیوه ی نمایشی به عنوان یک روش درمان کمکی مورد استفاده قرار می گرفت شاید چیزی حدود چهل سال تا اینکه در سال 2017 با پیشنهاد نمایندگان این ده کشور و محوریت خانم " نیشا ساجنانی" از جمله مدرسین و صاحب نظران عرصه دراماتراپی نخستین اتحادیه جهانی دراماتراپی با حضور ده کشور از جمله ایران به عنوان هیات موسس ایجاد شد. طی جلسات متعدد و بررسی پیشنهادات اعضا این مجمع جهانی با عنوان اختصاری WADTh کار خود را آغاز کرد و ظرف مدت زمانی کوتاه 62 کشور جهان به این مجمع جهانی متصل شدند.
اتحادیه جهانی دراماتراپی بزرگترین و مهمترین مجمع جهانی در حوزه نمایش درمانی است که با هدف انتقال تجربه ، تشویق فعالان این عرصه ، حمایت از حرکت های علمی و پژوهشی برپایی سمینار های ملی و بین المللی و توجه و ترغیب به حرکت های نو آورانه در حوزه نمایش درمانی در جهان فعالیت می کند .

مهمترین حرکت این مجمع جهانی تاکنون چه بوده است؟
مهمترین رویداد هماهنگ هیات موسس، برپایی جلسه فصلی سه ماه یک بار و تعامل و ارائه گزارش کار نمایندگی های کشورهای عضو رسمی و غیر رسمی است .البته که در حال حاضر اتحادیه جهانی دراماتراپی دارای 102 عضو از کشور های مختلف است که انجمن دراماتراپی ایران DTCI تنها نماینده ایرانی این اتحادیه است که عضو موسس و اصلی محسوب می‌شود.یکی دیگر از دست آوردهای اتحادیه توجه بخشی به مباحث علمی دانشگاهی است که با موافقت اتحادیه جهانی دراماتراپی هر دو سال یک بار سمینار علمی اتحادیه در یکی از کشورها و با هدف تعامل بین کشورهای عضو و ارائه آخرین دست آورهای علمی و پژوهشی در قالب سخنرانی و کارگاه نمایشی برگزار می‌شود.
همچنین "هفته جهانی دراماتراپی" از سال 2019 به ثبت اتحادیه جهانی رسیده و همه ساله انجمن های مختلف در کشورهای جهان به مدت یک هفته و با هدف انتقال اطلاعات،معرفی دراماتراپیست های برتر ، برپایی سمینار علمی ، تشویق حامیان دراماتراپی و اهداء نشان ملی به نفرات برگزیده سال برپا می شود که در ایران و با همت انجمن دراماتراپی "نشان بوعلی سینا" در اتحادیه جهانی دراماتراپی ثبت جهانی شده است و سالانه به دو دراماتراپیست مطرح اهداء می شود .

در یک سال گذشته که کرونا کووید 19 جهان را فراگرفته عملکرد اتحادیه جهانی چه بوده است ؟
اعضا اتحادیه جهانی دراماتراپی پس از همه گیری ویروس کووید 19 (کرونا ویروس) تصمیم به برگزاری سمینار های مجازی و دیجیتالی گرفت و مباحثی تحت عنوان "دراماتراپی دیجیتالی" و "هنر درمانی دیجیتالی" با هدف یافتن راهکارهای جدید برای مواجهه با مسائل مراجعان پرداختند. درمان غیر حضوری بیشتر مطرح شده که تاکنون بیش از بیست سمینار علمی در کشورهای مختلف برگزار شده است.در ایران بسیاری از این سمینارها حضور داشته و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترا که دوره های مهارتی خود را در انجمن نمایش درمانی ایران سپری نموده اند و مدرک معتبر دراماتراپیست را دریافت کرده اند پس از تایید هیات علمی انجمن در این سمینار ها فرصت حضور خواهند داشت .
در سمینار فصل گذشته ما با موضوع "دراماتراپی دیجیتالی" شرکت کردیم و نوزده شاخصه این روش مواجهه درمانی را مطرح کردیم.
همچنین در آخرین سمینار دراماتراپی در کشور آرژانتین که با حضور نمایندگان 25 کشور جهان برگزار شد سخنران اصلی این سمینار من بودم و موضوع سخنرانی "دراماتراپی و تئوری نقش ها" بود که کتاب آن نیز به زودی منتشر می شود.
ویدئو کنفرانس آنلاین بین المللی دراماتراپی با محوریت کشور آرژانتین چهارم دسامبر 2020 مصادف باسیزده آذرماه برگزار شد.

پیشینه نمایش درمانی در ایران چگونه است؟
ایران از نظر تاریخی پیشینه کهنی در حوزه نمایش درمانی دارد بر اساس مستندات تاریخی و مکتوب می توان از "بوعلی سینا " و" محمد زکریای رازی " به عنوان دو طبیب ایرانی که از روش های دراماتراپی در درمان بیماران خود استفاده کرده‌اند نام برد روش هایی که با رویکردی علمی امروزی در درمان با روش نمایشی همخوانی بسیار نزدیکی دارند.

نمونه ای در این زمینه معرفی می کنید؟
بله جدای از حکایت درمان فرزند مالیخولیایی حاکم ری توسط بوعلی سینا و درمان پادشاه سامانی توسط "زکریای رازی " حکایات و داستان‌های بسیاری در ادبیات کهن ایران هست که با رویکردها و تکنیک‌های دراماتراپی همخوانی دارند از جمله داستان زاده شدن زال و عقده حقارت سام که با روش دراماتراپی عقده گشایی شده است و همچنین حکایت طوطی و بازرگان مولانا.

آیا هر گروهی که تعدادی از افراد آن دچار معلولیتی بودند گروه نمایش درمانی است؟
نمایش درمانی تعاریف خاص خودش را دارد تعاریفی که با "تئاتر رسمی" تفاوت های بسیاری دارد اصولا دراماتراپی تماشاگر محور نیست و مسئله محور و درمان محور است این در حالی است که تئاتر بدون حضور تماشاگر معنا ندارد اما دراماتراپی برای تماشا شدن نیست .
هدف بزرگ تئاتر تولید هنری است این در حالی است که هدف مهم دراماتراپی برون ریزی و تخلیه روانی و رفع مسئله است با این تعریف تئاتر رسمی دراماتراپی نیست.
بهره گیری از درمان های غیر دارویی و کمکی در حوزه توانبخشی به عنوان امری مهم در جوامع بشری مد نظر است.در این بین مدد گرفتن از هنرها به دلیل جذابیت و تاثیر گذاری مستقیم بر روح و روان مراجعان از اهمیت بیشتری برخوردار است و هنر نمایش در ممزوج شدن با روانشناسی جایگاه ویژه خود را یافته است تا مدل جدیدی از درمان مکمل نمایش محور را ارائه کند.

از نگاه دراماتراپی این نوع "نمایش درمان محور" چه ویژگی هایی دارد؟
بی واسطه بودن ، سرگرم کنندگی ، بازی محوری ، عملی بودن ، شادابی ، رضایت بخشی ، اقتصادی بودن ، گروهی بودن و دست یافتی بودن ویژگی هایی است که در بحث نمایش درمانی اهمیت بالایی دارند.
نمایش درمانی استفاده هدفمند از جنبه های درمانی هنر نمایش به عنوان ابزاری کمکی در توانبخشی مراجعان است "بازی هدفمند" برای گسترش خلاقیت، تخیل، یادگیری، بینش و رشد مهارت و شناخت انسان معیارهای " تئوری نقش ها" در دراماتراپی است.

تئوری نقش ها چه می گوید؟
بر اساس تئوری نقش ها بیمار فردی است که در حوزه ی نقشی دچار مسئله است به این تعبیر که فرد دچار مسئله کسی است که یا دچار" محدودیت نقش شده یا "تکرار نقش" یا "فراموشی نقش" و یا "در هم تنیدگی نقش" و نمایش درمانی راهکار مناسبی برای ایجاد نقش و یا ترمیم نقش ها است که البته "بر هر درمانی تشخیصی مترتب است" با این اوصاف مراجع نمایش درمانی پیش از ورود به کارگاه باید تشخیصی بر مسائل اش باشد.
نمایشی که به بررسی پتانسیل خلاق و خودجوش بدن و ذهن،از طریق کار با رویکردهای روانشناسی می‌پردازد دراماتراپی است نه هر تئاتری.
از نگاه من"نمایشی که اجازه می دهد تا به نیازهای روانی افراد به شیوه ای فعال، هدفمند و گروهی و گاه انفرادی در یک محیط امن و حمایتی به دور از قراردادهای رسمی تئاتر داستان محور ،تماشاگر محور و کارگردان محور پاسخ داده شود دراماتراپی" گویند .

از نگاه شما هدف این نوع نمایشی که اشاره کردید چیست ؟
هدف اصلی دراماتراپی این است که توانایی اعضای گروه برای به دست آوردن تجربه بهتر زندگی جمعی ارتقاء داده شود نه به روش تئاتر رسمی شرطی شود و برای اجرای یک نقش توهمی بر صحنه بکار گرفته شود ، دراماتراپی یک روش موثر برای کاهش اثرات روانی اختلالات روحی از طریق نتایجی است که در بازی نقش ها به دست می آید.
این نوع نمایش شامل فعالیت‌های کلامی و غیر کلامی و استفاده از طیف وسیعی از تکنیک های نمایشی و روانشناختی در پروسه ای بین 16 تا 24 جلسه درمانی برای دیدن "تغییرات معنی دار، علائم بالینی" فرد دچار مسئله است.

در سمینار بین المللی آرژانتین شما حول همین موضوع سخنرانی داشتید؟
موضوع سخنرانی من تئوری نقش ها بود که ارائه دهنده این فرضیه بودم که (دراماتراپی با بهره گیری از تئوری نقش ها فراگیران را قادر می سازد تا با تغییرات کنار بیایند).این درمان مراجع محور با بازی نقش ها اضطراب ها را کاهش می‌دهد و با تخلیه بجای سوگ‌ها و از دست رفتن شرایط اجتماعی ،روابط حمایتی و چشم انداز قویتری برای فرد ترسیم میکند.

در دراماتراپی اصولا چه چیزهایی بکار گرفته می شود؟
داستان ها، اسطوره ها، بازی ها ، خیمه شب بازی، ماسک ها و بداهه بازی ها ....نمونه هایی از طیف وسیعی از مداخلات هنری است که می توان در کارگاه دراماتراپی از آنها استفاده کرد.
از نگاه انجمن نمایش درمانی ایران ،دراماتراپی مبتنی بر دو تئوری پایه ای اجرا می شود، "تئوری نقش گزاری روانی" یا نمایشگری و "تئوری تاثیر متقابل" یا مشاهده گری .
در روش اول مراجع (بیمار) با مهارتی خاص توسط درمانگر در موقعیت بازی سازی با هدف بیان مسئله و در نهایت تخلیه روانی قرار میگیرد و با هدایت نمایش درمانگر به آرامش می رسد .در روش دوم مراجع در موقعیت مشاهده گری قرار میگیرد تا مسائل خود را در دیگران ببیند و با هدایت نمایش درمانگر به راهکار مناسبی از مواجهه یا کنار آمدن دست یابد. همانطورکه گفتم دراماتراپی درقالب پروتوکلی از پیش تعیین شده مراجع را به سمتی هدایت میکند تا به بیان مسئله اش بپردازد .

در کنفرانس آرژانتین چه کشورهایی حضور داشتند ؟
این کنفرانس آنلاین با حضور نمایندگانی از بیست و پنج کشور جهانی از جمله آرژانتین ، شیلی ، مکزیک ، کلمبیا ، اسپانیا ، آلمان ، انگلستان ، آمریکا، لهستان و ایران برگزار شد.

Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association



Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association

Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association

Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association

Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association