یادداشت ها

دسته: متفرقه
۲۴ آذر ۱۳۹۹

استفاده از نمایش درمانی در جلسات کاردرمانی برای کودکان اوتیسم

1.اختلال ارتباط و گفتار در کودکان اوتیسم.

2.نمایش درمانی و نقش پذیری از دیدگاه کاردرمانی برای کودکان اوتیسم.

3.نتیجه و رویکرد کاردرمانی استفاده از نمایش درمانی در جلسات کاردرمانی برای کودکان اوتیسم
اوتیسم اختلالی است که در قرن اخیر از هر ۶۰ تولد کودک یک مورد را به خود اختصاص داده و گویا سال به سال شیوع آن با توجه به مسائل اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی رو به رشد می باشد. اختلال اوتیسم در زمینه ارتباط بین فردی بیشترین نقص ها را ایجاد می کنند و آسیب های فراوانی به عملکرد کاری و تحصیلی فرد مورد نظر خواهد زد. از این رو است که در ابتدا و پس از تشخیص به هنگام، بلافاصله مداخلاتی که این نقص های گفته شده را مد نظر قرار دهد باید آغاز شود.
برای نقص ارتباط در اینگونه کودکان از گفتاردرمانی باید استفاده شود و برای نقص عملکردی نیز از کاردرمانی کمک گرفته می شود. این کودکان بدلیل دو نقص اساسی که به آن اشاره شد، دچار تخریب رفتار و شناخت نامناسب از روابط افراد در محیط اطراف خود می شوند و بر اساس این دو عامل نیز ممکن است اختلالات روحی و روانی زیادی را از خود نشان دهند. در اینجا هم از تخصص همکاران روانشناس باید بهره بگیرند. به هر حالت اوتیسم اختلالی نیست که یک جانبه باشد. این اختلال چند جنبه ایی است و باید به صورت گروهی و تیمی برای درمان و اصلاح این اختلال تصمیم گرفته شود.

اختلال ارتباط و گفتار در کودکان اوتیسم

ارتباط، حوزه گسترده ایی از اختلال اوتیسم را شامل می شود. در همان اوایل کودکی یکی از مهم ترین اصول رشد، ارتباط است که در آغوش کشیده شدن وجود دارد که در کودکان دارای اختلال اوتیسم این مورد دچار مشکل است، به طوری که بسیاری از والدین اوتیسم اظهار می کنند که کودک ما در سنین زیر ۱۲ ماهگی از بغل شدن و بغل دیگران رفتن امتناع می کرد. همچنین یکی از مهم ترین بخش های ارتباط در انسان ارتباط چشمی است که خب این مورد جزو سوالات اصلی پزشکان، کاردرمانگران و روانشناسان در روز ارزیابی است. بله ارتباط چشمی در کودکان اوتیسم در اکثر مواقع دچار اختلال خواهد بود. به نحوی که والدین گزارش های یکسانی از این اختلال می دهند. بعضی والدین می گویند کودک ما وقتی در اتاق بازی خودش مشغول بازی است، انگار به بیرون و اطراف خیره می شود و ارتباط چشمی با ما برقرار نمی کند. این مساله در زمانی که حتی کودک بزرگتر هم می شود ادامه میابد. طوری که وقتی کودکان همسن و سال می خواهند با کودک اوتیسمصحبت کنند، به نوعی از او بی توجهی و امتناع و سردی را از وی احساس می کنند. در صورتی که کودک اوتیسم نمی تواند به خوبی یک کودک نرمال ارتباط چشمی برقرار بکند. این حوزه های ارتباط که بیان شد، شاید مقدمات برقراری ارتباط عملکردی در یک کودک انسان باشد، چرا که ارتباط از این هم فراتر می رود و در سنین بالاتر می تواند منشاء موفقیت یا عدم موفقیت شغلی، تحصیلی و حتی زندگی اجتماعی فرد شود. در این زمینه ها، کاردرمانگران و گفتاردرمانگران در کنار روانشناسان می توانند نقش های مهمی ایفا کنند. اما کاردرمانی در این زمینه توصیه های زیادی به نقش پذیری عملکردی در جلسات خود دارد. این بدین معنا است که باید در قالب جلسات بازی درمانی کاردرمانگر نقش های مختلف و عملکردهای مربوط به آن نقش ها را ریز به ریز در جلسه مداخله بازآفرینی و شبیه سازی نماید تا کودک زمانی که در محیط واقعی قرار می گیرد، بتواند از پس نیاز های آن موقعیت برآید. به همین دلیل توصیه اکید کاردرمانگر اوتیسم استفاده از روش های نمایش درمانی یا درام می باشد.

نمایش درمانی و نقش پذیری از دیدگاه کاردرمانی برای کودکان اوتیسم

یکی از موارد بسیار مهمی که ممکن است کودکان اوتیسم با آن دست و پنجه نرم می کنند، مساله هیجان و تنظیم هیجان در ارتباط با عملکرد کاری روزمره زندگی آنهاست. حال کمی عمیق تر بیندیشیم، یکی از مهمترین عملکردهای کاری و روزمره انسان چیست؟ بله درست است ارتباط. ارتباط به عنوان هسته اصلی رشد بشر در قرن اخیر معرفی شده است و بنابراین به عنوان یک متخصص کاردرمانی اوتیسم باید تأکید بکنم که نباید به این مفهوم یک جنبه ایی و تعصبی نگاه کرد. ارتباط در کودکان اوتیسم تخریب اصلی را انجام داده است و دیدگاه کاردرمانگران برای کمک به این اختلال همه جانبه یا هولیستیک می باشد.
از جنبه های هیجانی ارتباط که به قضیه ورود می کنیم به مفهومی به نام نقش می رسیم که کاردرمانگران شاید از آن به عنوان شغل یا عملکرد کاری یاد کنند. نقش پذیری یا تمرین عملکرد کاری مربوط به هر شغلی برای کودکان اوتیسم بسیار مفید است. آنها می توانند در محیط هایی مثل مدرسه، کلینیک کاردرمانی اوتیسم، مرکز اوتیسم، مدرسه اوتیسم و یا حتی در محیط های عمومی و شاید حتی در همان محیط مربوط به همان عملکرد مورد نظر، تمرین نقش پذیری انجام دهند. طوری که وقتی که کودک در آن محیط قرار می گیرد دچار بهم ریختگی یا اضطراب نشود
نمایش درمانی و یا دراماتراپی و یا تئاتر درمانی نتایج بسیار خوبی در بهبود مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودکان اوتیسم داشته است. در سال ۲۰۱۶ وال و گابریل نتایج تأثیر نمایش درمانی بر مهارت های سازگاری و اجتماعی کودکان اوتیسم را تبیین کردند. همچنین میراندا در سال ۲۰۱۵ هم نتیجه مشابهی بدست آورده بود که نشان می داد علاوه بر بهبود مهارت های اجتماعی و ارتباطی در کودکان اوتیسم، استفاده از نمایش درمانی می تواند اختلالات رفتاری این کودکان را هم کاهش دهد.

نتیجه و رویکرد کاردرمانی

باید اعتراف کرد که در این زمینه پژوهش های کاربردی و بلندی که بتوان بر آن تکیه کرد محدود هستند و گویی غفلت شده است، اما همین تعداد پژوهش انجام شده نیاز رشته کاردرمانی به پژوهش در مورد عملکرد ارتباط در زندگی روزمره و تقابل آن با نمایش درمانی در جلسات بازی درمانی را تشریح می کند. بنابراین همینقدر باید گفت که نمایش و نقش شروع تقلید صحیح این کودکان از دنیای واقعی است و شاید بتواند کمی از رنج های حاصل از عدم پذیرش اجتماعی آنها را کاهش دهد.

در دراماتراپی برموارد زیر تاکید می شود

- ارتقاء توانایی مدیریت خشم ، اضطراب و افسردگی .

- ایجاد انعطاف پذیری در فرد .

- ارتقاء درک نقش ها و مسئولیت ها .

- ابراز وجود ، اعتماد به نفس و ارتباطات را افزایش می دهد .

- اعتماد و روابط مثبت ایجاد می کند .

- تمرکز ، هماهنگی و آگاهی از بدن را بهبود کی بخشد.

- راهکارهایی برای کنار آمدن با چالش های زندگی ایجاد می کند .