از : مجید امرایی ( مدرس و پژوهشگر فرهنگ و هنر) تئاتر هنری کامل است ، مادر هنر ها ، عرصه ای که حضور زنده هنرمند بر صحنه و همچنین حضور رو در رو با تماشاگر و تاثیرگذاری سریع بر مخاطب ، آن را از دیگر هنرها متمایز می سازد.
صاحب نظریان بر این عقیده اند که اگر قرار باشد جایگاه فرهنگی جامعه ای را در یک دوره تاریخی مشخص مورد ارزیابی قرار دهیم ناگزیر باید منزلت تئاتر و هنرمندان این عرصه را در منظر برنامه ریزان و مخاطبان آن جامعه ارزیابی کنیم .
بر این اساس می توان سوالاتی را طرح کرد تا در پاسخ به این پرسش ها موقعیت فرهنگی و هنری جامعه امروز ما در قیاس با آنچه مطلوب نظر صاحب نظران است مشخص شود .
اینکه مثلا در فلان کشور چه تعداد سالن تئاتر وجود دارد؟ در طول سال چه تعداد از مردم تئاتر می بینند؟ چه تعداد نمایشنامه چاپ می شود؟ درآمار مطالعه جامعه کتاب های نمایشی در چه رتبه ای است ؟ در حوزه تحقیق و پژوهش وضعیت چگونه است ؟ عرصه نقد تئاتر چه وضعیتی دارد؟ تعداد مراکز آموزشی و رشته های آن نسبت به آمار متقاضیان چه نسبتی دارند؟ فارغ التحصیلان تئاتر چه وضعیتی دارند ؟ تئاتر آن کشور در عرصه بین المللی چه جایگاهی را کسب کرده است ؟ این سولات و مواردی از این دست نشان می دهد که سطح توجه آن جامعه به عرصه فرهنگ و هنر خصوصا هنر های نمایشی به عنوان یک هنر مادر و پویا چگونه است .
پاسخ گفتن به سوالاتی از این دست سطح رضایتمندی جامعه هنری و تئاتری از مدیریت هنری آن کشور را نیز تعیین میکند ، همچنین مواردی چون توجه دولت ها به بودجه تئاتر در قیاس با مطالبات جامعه هنری و خصوصا سطح تخصص مدیران هنری و تئاتر را هم باید افزود تا به استنباطی نسبی در این عرصه رسید .
در این یادداشت که عموما به استناد دیدگاه های کارشناسان و صاحب نظران تئاتر کشور تنظیم شده است به بررسی اجمالی وضعیت موجود در عرصه هنر های نمایشی کشور می پردازیم اینکه چرا وضعیت تئاتر ما این همه نابسامان و اسفناک است ؟ اینکه چرا مدیریت هنری بجای برنامه ریزی مدون به دنبال بعد تبلیغی و نمایشی برنامه هابوده است ؟ اینکه چرا اهالی تئاتر کشور این همه احساس نگرانی می کنند؟ اینکه چرا تئاتر ما در وضعیتی قرارگرفته که گویا بیماری است که در بخش مراقبت های ویژه بستری شده است و نیاز به امداد اضطراری دارد از جمله مواردی است که شنیدن آن از زبان خاک خورده های صحنه تئاتر خالی از لطف نیست پس با یاد داشت ما همراه شوید .
جمعی از پیشکسوتان و صاحب نظران تئاتر کشور ظرف چند ماه گذشته در رسانه های مختلف مکتوب ، دیداری و شنیداری به بررسی وضعیت موجود تئاترایران پرداخته اند افرادی چون "جمشید مشایخی" (بازیگر و پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون) ، "بهزاد فراهانی" (بازیگر، نمایشنامه نویس و عضو هیات مدیره مرکزی خانه تئاتر) ،" حسین کیانی"(نمایشنامه نویس ، کارگردان و مدرس تئاتر) ،" محمد یعقوبی"(استاد دانشگاه ، عضو هیات مدیره انجمن نمایشنامه نویسان خانه تئاتر، نویسنده و کارگردان ) ،" داریوش ارجمند"(بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون) ،" حمید نعیمی"( نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر) ،" نیما دهقان" (کارگردان تئاتر) ، "سهراب سلیمی" (کارگردان و مدرس تئاتر) ،" علی رفیعی"( تئوریسین ، پیشکسوت و کارگردان تئاتر) ،" رویا افشار" (بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون) ،" داریوش مودبیان" (مدرس و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون) و "حسین پاک دل" (کارگردان و نمایشنامه نویس) تنها تعداد اندکی از افرادی هستند که دیدگاه های خود را در خصوص وضعیت موجود عرصه هنر های نمایشی کشور عنوان کرده اند و برخی راهکارها را نیز ارائه نموده اند.
استاد "جمشید مشایخی" پیشکسوت عرصه هنر های نمایشی در اظهار نظر خود در خصوص وضعیت موجود تئاتر معتقد است که وضعیت تئاتر مبهم و نامطلوب است.
این بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که بیش از پنجاه سال از عمر خود را صرف تولید تئاتر کرده است در خصوص شرایطی که در حال حاضر این هنر دارد ، معتقد است : متاسفانه در حال حاضر شرایط مطلوبی را شاهد نیستیم و این شرایط به خاطر هنرمندان نیست ، این مسئله تنها به دلیل ضعف مدیریت ها ، محدودیت های نظارت و ارزشیابی و ممیزی هاست.
مشایخی می افزاید : وقتی هنرمندان قصد به صحنه بردن متون خوب و با ارزش را دارند با این شرایط موجود فقط به مشکل برمیخورند .
وی تصریح میکند : وقتی به یک اثر نام هنر می دهیم به این معناست که به طور حتم آن اثر انسان را به حقیقت می رساند و جامعه را به سوی تباهی نمیبرد اما چرا برنامه ریزان به این مسئله توجه ندارند .
بازیگر شناخته شده تئاتر ایران می افزاید : بیشتر نمایشنامه های بزرگ دنیا انسان را به حقیقت می رسانند و این که اجازه اجرا به بسیاری از این آثار در کشور داده نمیشود و یا دچار ممیزی می شوند را به هیچ عنوان قبول ندارم.
اما استاد " بهزاد فراهانی " دیگر پیشکسوت بازیگری تئاتر ، سینما و تلویزیون ایران و عضو هیات مدیره مرکزی خانه تئاتر معتقد است : تئاتر کشور بدلیل عدم مدیریت خوب کلان ، بیمار است .
وی در خصوص شرایط لازم برای مدیر تئاتر بودن می گوید : فردی که قصد مدیریت در عرصه تئاتر را دارد باید عاشق و اهل تئاتر باشد در غیر اینصورت از عهده مدیریت آن بر نخواهد آمد و این حوزه به حالی می افتد که هم اکنون دچار آن است.
فراهانی ادامه می دهد : وضعیت تئاتر کشور رو به مرگ است ، دوستانی که در برخی مطبوعات ما را ملقب به سیاه کاری میکنند از کاخ های کنونی خود در مطبوعات بیرون بیایند و با مشاهده وضعیت زندگی و دستمزد اهالی تئاتر ، متوجه اشتباه خود شوند.
فراهانی اظهار می دارد ما هنرمندان تئاتر علاوه براینکه دستمزد چندانی از اجرا دریافت نمی کنیم ، هزینه فروش نمایش را نیز به ما نمی دهند ، ما به این وضعیت اعتراض داریم و مسئولان کشور باید فکری به حال این مسئله بکنند.
"حسین کیانی" کارگردان مطرح و خوشنام تئاتر و دیگر صاحب نظر این حوزه از منظر دیگری به وضعیت موجود تئاتر کشور می پردازد :به اعتقاد وی ارادهای برای گسترش و بهبود وضعیت تئاتر وجود ندارد.
این هنرمند تئاتر میگوید : در حال حاضر ارادهای برای بهبود وضعیت تئاتر وجود ندارد و ذات پویای این هنر است که باعث شده هنوز تئاتر وجود داشته باشد.
وی با اشاره به شرایط دشوار تئاتر خاطر نشان می کند : اگر در مرکز هنرهای نمایشی ارادهای برای حل مشکلات تئاتر وجود داشته باشد این مرکز با وجود کمبود امکاناتش میتواند دیگر دستگاههای فرهنگی و هنری را نسبت به تئاتر حساس و دغدغهمند کند تا دست کم دیگر دستگاههای تصمیمساز فرهنگی به کمک تئاتر بیایند.
کیانی تصریح مینماید : انتظار میرود مدیران و مسؤولان فرهنگی تئاتر وظایف خود را به نحو احسن و اکمل انجام دهند ؛ چرا که هنرمند نمیتواند در راهروهای مجلس مشکلاتش را با نمایندگان و اعضای کمیسیون فرهنگی مطرح کند.
این هنرمند در توضیح وظیفه هنر مند تئاتر یادآور می شود: وظیفه هنرمند تولید اثر خلاقه هنری است ، همچنان که از مسؤولان انتظار دارد وظایف سازمانی و مدیریتی خود را دقیق و درست انجام دهند.
به عقیده کیانی در حال حاضر به نظر میرسد چنین ارادهای در مسؤولان تئاتر ما وجود ندارد ، زیرا تئاتر یک امر رها شده و سرگردان میان زمین و آسمان است.
کیانی در عین حال تاکید می کند : آنچه به عنوان وظیفه مدیران مطرح میشود خواستهای است که همواره هنرمندان تئاتر داشته و دارند ما همیشه خواستهایم مدیران تئاتر ما اهمیت و ضرورت تئاتر را برای مسؤولان ارشد کشور تبیین کنند که اگر چنین کنند و ضرورت تئاتر برای مسؤولان رده بالا شناخته شود ، طبعا گشایشی هم در وضعیت تئاتر دیده میشود.
عضو هیات مدیره انجمن کارگردانان خانه تئاتر متذکر می شود: هنرمند تئاتر تا حدی میتواند مصاحبه کند و یا در اثرش طرح موضوع کند اما دایرهی مخاطبان ما محدود است در حالی که مسؤولان هنری با مدیران ارشد مرتبط هستند و ساز وکار چانهزنی را میدانند ؛ بنابراین میتوانند تئاتر را به عنوان یک امر فاخر فرهنگی بشناسانند.
وی با اشاره به دورهی مدیریت علی منتظری در تئاتر اضافه می کند : دکتر منتظری توانست ضرورت تئاتر را برای نمایندگان مجلس و مدیران رده بالای نظام مشخص کند و این چنین بود که در دورهی او شاهد رشد بسیار زیاد بودجه تئاتر بودیم.
کیانی بر ضرورت آشناسازی جامعه با تئاتر تاکید و خاطرنشان می کند : این امر عزم چند جانبهای را میطلبد و همان گونه که هنرمند در کار هنری خود کوتاهی نمیکند ، توقع دارد مسؤولان هنری هم در انجام وظایفشان کوتاهی نکنند و تمام وقت و انرژی آنها صرف امور جزئی نشود.
نویسنده و کارگردان نمایشهای «مضحکه شبیه قتل»، «تکیه ملت» و «همسایه آقا» یادآور می شود: در این سالها هرگز ندیدهایم مرکز هنرهای نمایشی با دعوت از مسؤولان فرهنگی و نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس همایشی را برای درک ضرورت فرهنگی تئاتر برگزار کنند. در حالی که اگر این توجهها جلب شود میتوان امیدوار بود که اتفاقات بهتری برای تئاتر کشور رخ دهد.
اما "محمد بعقوبی" نمایشنامه نویس ، مدرس و دیگر کارگردان تئاتر کشور به عرصه هنر های نمایشی از دیدگاه متفاوتی می نگرد .
کارگردان نمایش" زمستان 66 " با اشاره به اینکه شورای حمایت وضعیت تئاتر را ناامنتر کرده است می گوید: با روی کار آمدن شورای حمایت که قبل از این هم وجود داشت ، در واقع با ورود افراد جدید به آن ، این شورا بر عملکرد شورای هنری تماشاخانهها دخالت کرده و حتی رفتارهای ممیزانه را نیز انجام می دهد ، به همین دلیل وضعیت ناامن تئاتر را ناامنتر کرده است.
وی می افزاید : نظام مالی مرکز هنرهای نمایشی اسفبار شده است ، تا جایی که میدانم بسیاری از گروهها اجرا رفتنده اند اما پولی دریافت نکردند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر تصریح می کند : آنچه که من برای سال 91 پیشبینی کرده بودم این بود که خود رأیی معاون امور هنری بسیار به تئاتر ضربه میزند و مهمترین مشکلی که اصولا در سال 90 هم وجود داشت این بودکه شخص ایشان افراد کوچولویی را در سمتها گماشته ، چنین افرادی معلوم است که وقتی در جای خود نیستند ، متوهم میشوند و کارها را به درستی انجام نمیدهند و به فکر این هستند تا به سمت بالاتری برسد.
وی خاطرنشان می کند : این وضعیت به طور کلی متاسفانه در دوران معاونت هنری اخیر وجود داشته است، همانطور که پیش از این نیز گفتم بدون شک ادامه این روند باعث دلسردی ، فقدان امید کار، احساس عدم امنیت شغلی در جامعه تئاتر ایران خواهد شد، بنابراین توصیه من به ایشان این است که افراد خوش نام و کاردان را به عنوان مشاور و مسئولان زیر مجموعه خود انتخاب کند.
اما "داریوش ارجمند" پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون معتقد است: ما فراموش کردهایم تئاتر هنر است. همیشه بخشنامه و آئین نامه داشتهایم اما تئاتر هنری مقدس است با بخشنامه و آیین نامه چندان کاری را نمی توان پیش برد .
به اعتقاد ارجمند ، بازیگر هنرمند است و ما باید بدانیم که چرا تئاتر کار میکنیم و چگونه کار کنیم. باید به بچههای تئاتر که در این عرصه بلند و شریف قدم گذاشتهاند آموزش دهیم تا بدانند که ما با تئاتر میتوانیم جهان خودمان را تبیین کنیم ، افکار خودمان را معرفی کنیم اما برای بچههای شهرستانی گاه جشنوارهها تنها برای جایزه گرفتن طراحی شده است.
وی تصریح می کند : ما باید به هنرمند تئاتریاد بدهیم که با تئاتر میتوانند جهان خودشان را نقد کنند ، باید بدانیم که هنر با ریاضیات فرق میکند. علم در تمام دنیا یکسان است اما هنر اینگونه نیست و فرمول نمیپذیرد، بستر رویش هنر، آزادی است و از آن تغذیه میکند.
این بازیگر شناخته شده تئاتر می گوید : هنر استقلال میخواهد باید یاد بدهیم که چگونه فکر کنیم و به چه چیزی فکر کنیم . من معتقدم مراکز آموزش تئاتر با کارشناسهایی که دارند میتوانند چنین افرادی را آموزش دهند. در واقع برای رهایی بچههای شهرستان از شخصیتهای کاذبی که به خود گرفتهاند باید راه آموزش تئاتر از مراکز آموزش تئاترشهرستان بگذرد.
"حمید نعیمی" بازیگر ، نمایشنامه نویس و دیگر صاحب نظر عرصه تئاترکشور معتقد است کسی در خانه یک هنرمند را نمیزند تا از روزگار وی جویا شود .
نعیمی در ادامه می افزاید : واقعا وضعیت خیلی روشنی در مقابل پای آدمهایی مثل ما نیست ، زیرا بعد از گذشت ماه ها از اجرای یک نمایش ، توانسته ام نمایش دیگری را اجرا کنم و الان نمیدانم که برای کار بعدی چند ماه و سال دیگر باید صبر کنم .
وی می گوید : اکنون در تلاشم تا با مسئولین برای اجرای نمایش جدیدم صحبت کنم تا از همین الان تصمیم برای اجرایم بگیرند. زیرا در این مملکت کسی در خانه یک هنرمند را نمیزند تا از روزگار وی جویا شود.
این نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر می گوید : چرا هیچ هماهنگی در بخشهای مختلف تئاتر حاکم نیست . سال قبل یکی از اتفاقات عجیبی که افتاد، «نمایش شرق دور شرق نزدیک» را برای اجرای عموم نوشتم و به مرکز هنرهای نمایشی ارائه دادم و به دلیل مسائل نظارتی رد شد و بعد از چند ماه این نمایشنامه را به جشنواره تئاتر فجر دادم و برای حضور در بخش ایران بدون هیچگونه سانسوری قبول شد سپس در بخش مسابقه نمایشنامهنویسی و تولید متن یکی از 5 نمایشنامه برگزیده شد که به چاپ هم رسید و این جای سوال دارد .
وی در ادامه می گوید : به هر حال ما در گذشته روزگاران بسیار خوبی در جشنواره تئاتر فجر سپری کرده ایم. حالا هم این جشنواره باید به روزهای خوب خود بازگردد. مشکلات مالی ما رفع شود. ما روزگاری در این مملکت میزبان هنرمندان بزرگ تئاتر جهان چون "پایمان"،" پیتر اشتاین"،" کاستلوچی"، "چولی" و .. بوده ایم و دیگر نمیپذیریم گروهی از فلان کشور که اولین تجربه اجرای خارج کشور را تجربه میکند به جشنواره فجر بیایند.
به اعتقاد نعیمی : کارهای خارجی امسال جشنواره تئاتر فجر به هیچ وجه نظری را جلب نکرد و از سطح پائینی برخوردار بودند.
کارگردان نمایش «درخشش در ساعت مقرر» با بیان اینکه آدمها به جشنواره تئاتر فجر اعتبار میبخشند، گفت: برخلاف مسئولین که اعلام میکنند جشنواره به آدمها اعتبار میبخشد باید گفت که آدمها به جشنواره اعتبار میبخشند. وقتی زمان اختتامیه جشنواره به دلیل حضور رئیس جمهور تغییر میکند ، این از اعتبار جشنواره میکاهد.
نعیمی درباره حضور رئیس جمهور در مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر فجر امسال می گوید : حضور رئیسجمهور عالی بود اما خیلی دیر اتفاق افتاد. چرا ایشان چهار سال دوم مدیریت خود به سراغ تئاتر آمدند.
این کارگردان مطرح تئاتر کشور در ادامه می افزاید: رییس جمهور به وزیر ارشاد و زیر مجموعه اوگفتند که شنیدیم به متون نمایشی زیاد گیر میدهید ، پس آقای رئیسجمهور میداند که تئاتریها در چه شرایط سختی به سر میبرند ولی خیلی دیر متوجه شدند. زیرا چند ماه به دوره ریاست جمهوریش بیشتر باقی نمانده است.
این مدرس تئاتر تصریح می کند : مسئولان ما جایی صحبتهایشان را خرج میکنند که دیگر فایدهای ندارد. این خیلی مهم است که رئیس جمهور یک مملکت اعتراف کند که تئاتر زیر چه فشاری فعالیت میکند. هنرمندان تئاتر در چه وضعیتی هستند. رئیس جمهور میگوید مسئله مالی زیاد مهم نیست، سانسور را برداریم. نه خیر مسئله مالی هم مهم است.
نعیمی ضمن اشاره به شرایط مالی هنرمندان تئاتر خاطرنشان می کند : گروههای تئاتری که فروردین سال 1391 اجرا رفته اند ، هنوز دستمزد خود را دریافت نکرده اند .
وی در ادامه می افزاید : از رئیسجمهور و تمام زیرمجموعهشان سؤال میکنم کدام یکی از آنها طی این چند سال یک ماه حقوق دریافت نکرده اند. تازه با منت گفته میشود تا اسفند ماه تسویه حساب میکنیم. بعد انتظار دارند که وضعیت تئاتر عالی باشد.
این نمایشنامه نویس در تشریح وضعیت هنرمندان تئاتر می گوید : باید بپذیریم هنرمندان یک جاهایی از پا درمیآیند. اگر تا به حال هم طاقت آورده اند واقعا ایثار میکنند و الا در این مملکت کسی هنر نمیخواهد کار مرد و زن ، پیر و جوان شده است خرید سکه و دلار.
اما "نیما دهقان " کارگردان جوان تئاتر در خصوص وضعیت تئاتر کشور به جشنواره ها خصوصا جشنواره تئاتر فجر اشاره می کند وی درباره انتخاب دبیر جشنواره تئاتر فجر خارج از جامعه تئاتری برای دوره بعد (سال 1392) می گوید : من هیچ شناختی از ایشان ندارم.
وی در پاسخ به این سوال که برای انتخاب دبیر جشنواره تئاتر فجر چه معیارهایی باید ملاک قرار داده شود ، می افزاید : حتما دوستان به این جمعبندی رسیدند که فرد انتخاب شده شناختی از تئاتر و هنرمندان ما دارد یا ندارد.
دهقان در ادامه می گوید : به نظرم انتخاب دبیر جشنواره تئاتر فجر برای سال بعد یک انتخاب سیاسی است، نمیدانم شاید به پایان دوره دولت دهم نزدیک میشویم و خیلی از نظر مسئولین اهمیت ندارد که دبیر دوره بعدی چه کسی باشد.
"سهراب سلیمی" مدرس و کارگردان تئاتر که تاکنون به دفعات نمایش هایش را در مجموعه تئاتر شهر تهران به صحنه برده است معتقد است تمام آنچه که مدیران فکر میکنند در شهرستان ها اتفاق میافتد ، اتفاق نمیافتد.
به باورسلیمی ، درست است که گروهها مستقر شدهاند و کار میکنند اما چیزهایی که ما میبینیم ، تکرار اجراها و پیگیر درآمد بیشتر بودن است ، مدیریت کمرنگ تئاتر در استانها دیده میشود.
این استاد دانشگاه در ادامه می افزاید : همه چیز از دانشگاهها شروع میشود ، خروجی دانشگاهها خیلی مفید و ثمر بخش نیست . در این میان کسانی که واقعا استعداد داشته باشند هم سرمایه و ایده خودشان را از شهرستان به تهران میآورند و از امکانات اینجا استفاده میکنند.
سلیمی با انتقاد از آمارهای غیر واقعی در حوزه اجرای عمومی تئاتر در شهرستان ها ، نبودن مستمر اجرای عمومی نمایشها را دلیلی برای افت تئاتر در شهرستانها می داند.
اما "علی رفیعی" تئوریسین و صاحب نظر تئاتر کشور از منظری دیگر به وضعیت تئاتر امروز می پردازد وی میگوید : چطور مرکز هنرهای نمایشی وظیفه نظارت بر تئاتر مجموعه هایی چون سالن "ایرانشهر" را دارد اما حمایت نه! .
کارگردان نمایش "یرما" با اشاره به آغاز تمرینات این نمایش از هزینه بالای دکور و لباس ها خبر می دهد و افزاید : چگونه مرکز هنرهای نمایشی کار نظارت و ارزشیابی بر آثار تماشاخانه هایی چون ایرانشهر را انجام میدهد اما حمایت مالی نمیکند!
علی رفیعی هنرمند و کارگردان برجسته تئاتر ایران که قرار است آخرین اثرش را بهار سال آینده( 92 ) در تماشاخانه ایرانشهر به صحنه ببرد درباره قرارداد و وضعیت حمایت از تولید و اجرای این نمایش یادآور میشود: ما با تماشاخانه ایرانشهر قرارداد اجرای نمایش را امضا کرده ایم و طبق قانون این تماشاخانه هزینهها از طریق فروش گیشه تأمین میشود.
به اعتقاد رفیعی متولی تئاتر مرکز هنرهای نمایشی است که باید از تولید و اجرای نمایشها حمایت مالی انجام دهد.
این هنرمند با سابقه تئاتر تصریح می کند : مرکز هنرهای نمایشی با اینکه متولی تئاتر است اما از نمایشهایی که زیر چتر خودش تولید نشوند ، حمایت نمیکند و این تضاد بدی است.
رفیعی می گوید : وقتی مرکز هنر های نمایشی متولی تئاتر است چه فرقی میکند تئاتری در تئاتر شهر اجرا شود یا در تماشاخانه ایرانشهر و یا هر جای دیگری ، مرکز به عنوان متولی باید از تئاتر حمایت کند.
وی می افزاید : نمیدانم این تضاد و تناقض چه زمانی برطرف خواهد شد .
این پیشکسوت تئاتر با اشاره به هزینههای بالای تهیه دکور و لباس نمایش آخرش "یرما" می افزاید : برای من مهمتر از هر چیزی به صحنه رفتن نتیجه زحمات و تلاش نسل جوان مستعدی است که طی ماههای گذشته با چنگ و دندان آنها را نگه داشته ام.
کارگردان نمایشهای شاخصی همچون "عروسی خون" و "شکار روباه" در پایان تأکید می کند : برای تهیه دکور و لباس نمایش باید یک سوم هزینه یک نمایش در ابتدای کار در اختیار گروه قرار گیرد و این وظیفه متولی تئاتر است که چنین حمایتی را انجام دهد.
او می افزاید : من مرکز هنرهای نمایشی را موظف به حمایت میدانم.
اما" رویا افشار" هنرمند و چهره شناخته شده تئاتر، سینما و تلویزیون معتقد است وضعیت کمکهزینهها خصوصا در جشنواره تئاتر فجر و تناسب آن با تورم روز و مسائل اقتصادی فاصله بسیار داشت .
وی می گوید : در حال حاضر در شرایط اقتصادی خوبی قرار نداریم و علاوه بر تحریمها و بحران اقتصادی حاکم ، بخش فرهنگی ما نیز از بودجه مناسب و درخوری برخوردار نیست.
به باور افشار : بودجه تئاتر نسبت به وضعیت کلی ناچیز است و نمیتوان گفت کسانی که بودجه را تقسیم میکنند مقصر هستند و آنها نیز تلاش میکنند که اتفاق خوبی برای تئاتر کشور بیفتد.
وی می گوید : در حال حاضر گروههای نمایشی با توجه به کمکهزینهای که میگیرند از جیب خود هم خرج میکنند. ما هرمی هستیم که هر کدام از ما بخشی از این هرم را تشکیل میدهیم. در این هرم همه مسئولان و هنرمندان حضور دارند.
افشار در ادامه میگوید: تمام اعضای این هرم در یک سطح قرار دارند و نمیتوان تمام اشتباهات و تقصیرها را برگردن یک نفر انداخت.
به اعتقاد وی ، از همان ابتدا توجهی به فرهنگ و همچنین هنر نمایش نشده ، تا کنون توجه لازم نبوده و نیست و حالا نتایج آن به ما رسیده است.
وی ادامه میدهد : در این سالها ، در حوزه فرهنگ و هنر سلایق مطرح شده بیشتر فردی بوده و به سلیقه افرادی که آمدند و رفتند فرهنگ ما پیش رفته است و امروز با گذشت زمان با شرایطی که داریم دچار این مشکلات شدهایم و خود مرکز هنرهای نمایشی نیز گرفتار همین تاریخچه شده است.
"داریوش مودبیان " دیگر چهره شناخته شده تئاتر ایران وضعیت موجود تئاتر کشور را با نگاهی به تئاتر شهرستان ها مطرح می سازد ،وی می گوید : تئاتر شهرستان ها وضعیت خوبی ندارد زیرا مسئولین به کمیت بسیاراهمیت میدهند اما کیفیت سال به سال نزول پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه می افزاید : آسیبشناسی کلمهای است که امروزه در همه امور از آن استفاده میکنیم اما چون ما با واژه شناخت و دانش مشکل داریم نمیتوانیم تعریف درستی از آسیب شناسی داشته باشیم. در واقع هر پدیدهای که مورد آسیبشناسی قرار میگیرد ابتدا باید خودش شناخته شود پس ما باید ابتدا تئاتر شهرستانی را بشناسیم و هدف از تئاتر در شهرستان را بررسی کنیم.
مودبیان در ادامه تصریح میکند : ما در این زمینه به یک پژوهش کاربردی نیاز داریم از آن جهت کار بردی که در این زمینه مقالهها و بحثهای زیادی بوده اما هیچ کدام به نتیجه نرسیده است چون آنها کاربردی و کاربری نبوده است با اینکه ما آمارهای زیادی داریم و مسئولین به کمیت بسیار اهمیت میدهند اما کیفیت سال به سال نزول پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه می افزاید : تمرکززدایی یکی از راههایی است که میتوان با آن تئاتر را نجات داد. وقتی که ابزار سختافزاری بودجه و همه عوامل تئاتر در تهران جمع شدهاند همه در این مکان تمرکز میکنند. اما بیایید نگاهی به کشورهایی که زیرساخت فرهنگی، آرمان ملی و فرهنگی مانند ایران دارند بیاندازیم، ترکیه ، الجزایر و تونس جزء کشورهایی هستند که تئاتر در آنها هم مانند ایران وارداتی بود و تنها ثروتمندان مخاطب آن بودند اما آنها توانستند با استفاده از الگوهایی، تئاتر را رشد بدهند پس ما هم میتوانیم با رجوع به الگوهای آنها تئاتر خودمان را بالنده کنیم.
این کارگردان تئاتر تعدد مراجع تصمیم گیرنده در استانها را یکی از دلایل منطبق نبودن تصمیم گیریها در حوزه تئاتر می داند و می افزاید : در گذشته برای گسترش تئاتر در استانها ارگانهای زیادی تلاش می کردند مانند ارتش، شرکت نفت و حتی دانشگاهها اما امروزه شاهد مشارکت زیادی از سوی آنها نیستیم برای مثال در دانشگاهها گروههای هنری زیادی وجود ندارند.
مودبیان درباره اینکه چگونه میتوان تمرکززدایی کرد ، معتقد است : کشورهای بزرگ متوجه شدند که تمرکز امکانات و ابزار در مرکز باعث میشود که مانند یک جاروبرقی بهترین نیروهای شهرستانها به سمت مرکز کشیده شوند پس برای این مشکل باید راه حلی پیدا کرد.
این کارگردان تئاتر در ادامه از بازنگری در شیوههای اجرایی و اساسنامه جشنوارههای استانی و منطقهای صحبت می کند و می افزاید : باید اساسنامهای تنظیم شود که در آن هدف جشنواره تعریف شود چون جشنوارهها میتوانند ابزار ارتقاء سطح کیفی تئاتر باشند.
"رحمت امینی" دیگر صاحب نظر عرصه تئاتر در خصوص حضور رییس جمهور در مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر فجر امسال معتقد است : بین سخنان رئیس جمهور و اقدامات مدیران زیر دستی وی در حوزه تئاتر فاصله معنایی زیادی وجود دارد.
وی می گوید : گاهی اوقات تمایلات در صحبتها مطرح میشود ولی امکان و راهکارهای اجرایی وجود ندارد.
امینی می افزاید : من اگر مدیر مرکز هنرهای نمایشی یا معاون هنری باشم بلافاصله کمیتههایی را تشکیل میدهم برای تحقق اعتمادسازی به تئاتر و اقدامات صورت گرفته شده را در کنفرانس مطبوعاتی اطلاع رسانی می کنم.
معاون هنری و مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی باید در این کنفرانس بگویند که در باب اعتمادسازی بدین شکل میخواهیم عمل کنیم و برای افزایش بودجه تئاتر چنین اقداماتی صورت گرفته است.
این مدرس تئاتر می افزاید : من از معاون هنری و رئیس مرکز هنرهای نمایشی انتظار دارم تا بلافاصله دستورات رئیس جمهور را پیگیری کنند.
وی در ادامه تصریح می کند : زمانی که وقت بررسی و تدوین لایحه بودجه است ، معاون پارلمانی رئیس جمهور باید مطالبات بودجهای تئاتر را پیگیری کند.
اما "حسن پاک دل" دیگرکارگردان و نمایشنامه نویس معتقد است که جای تاسف است که در زمانه ای تئاتر تولید می کنیم که مدیران از آنچه که شخصا نمی فهمند هراس دارند .
اما به مسائل و راهکار های مطرح شده در بالا و آنچه که از زبان جمعی از هنرمندان و صاحب نظران تئاتر در خصوص وضعیت موجود تئاتر کشور پرداخته شده است باید بخش دیگری هم افزود و آن جابجایی های مکرر و استعفاهای خارج از قاعده مدیران هنری و تئاتری در دوره اخیر است ، از زمان تصدی گری معاون هنری جدید افراد بسیاری از سمت های خود استعفا کرده اند افرادی چون " محمد حیدری" دبیر سی امین جشنواره بین المللی تئاتر فجر ، " حسین مسافر آستانه"مدیر کل هنر های نمایشی ، " فریبا رئیسی " مدیر دفتر تئاتر عروسکی ،"محمد شالویی" مدیر کل هنر های تجسمی ، "محمد مهدی خاتمی " مدیر عامل انجمن هنر های نمایشی ،" یزدان عشیری " مدیر روابط عمومی مرکز هنر های نمایشی ،"علی اکبرعبد العلیزاده" مدیر روابط عمومی دفتر موسیقی،" مجید امرایی" مدیر روابط عمومی معاونت هنری ، "محمد حمزه زاده " مدیر عامل انجمن هنرهای نمایشی ،"حسین پارسایی" مدیر بنیاد رودکی ، "محمد رسول صادقی" مدیر روابط عمومی بنیاد رودکی ،" حبیب الله صادقی" مدیر کل هنر های تجسمی ،"بابک رضایی" مدیر عامل انجمن موسیقی ،" منوچهر صهبایی" مدیر ارکستر سمفونیک تهران ، "مجید امرایی" مدیر دفتر تئاتر خیابانی ،"مسعود عابدین نژاد" مدیر شورای نظارت و ارزشیابی مرکز هنر های نمایشی ، "بهزاد صدیقی" مدیر روابط عمومی مرکز هنر های نمایشی ،" سید محمد میرزمانی" مدیر دفتر موسیقی معاونت هنری " محمود سالاری " مدیر دفتر ادبیات نمایشی و "علی ایزدی" مدیر طرح استقرار گروه های نمایشی هم اشاره کرد که همه اینها گو یای این واقعیت است که تئاتر ایران امروز در وضعیتی است که نیازمند مراقبت های ویژه است .