تا زمانی که گروههای حرفهای تئاتر سازمان پیدا نکنند و مدیران هنری به جای دخالت مستقیم در تولیدات نمایشی، به فکر بسترسازی مناسب برای خلق آثار نمایشی توسط هنرمندان تئاتر نباشند قدر مسلم چیزی به نام مدیریت و طراحی هنری در جریان تولیدات نمایشی معنا ندارد.
مجید امرایی، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با بیان مطالب فوق گفت:عموماً در عرصههای هنری و به ویژه در تئاتر از عناوینی استفاده میشود که بیشتر از آنکه جنبه کاربردی داشته باشد، تزئینی است و تنها از این بابت مصطلح شدهاند که یا در بورشور اجراهای تئاتری مطرح شوند و یا به عنوان سوابق کاری هنرمندان تئاتر ثبت و ضبط شوند. وی ادامه داد: یکی از این عناوینی که به وفور از آن یاد میشود اما هنوز به جایگاه واقعی و حقیقی خود نرسیده است عنوان مدیر هنری در جریان تولیدات تئاتر است؛ چیزی که شاید در تلویزیون و سینما با عناوینی چون کارگردان هنری و تلویزیونی، تکنسین نور و ... در مورد آن گستردهتر و تخصصیتر بحث میشود اما متأسفانه در جریان تولیدات تئاتر صحنه تنها تعارف و فرمایشی است.
در ایران چیزی به نام تئاتر منطبق با استانداردهای جهانی وجود ندارد امرایی تصریح کرد: دلیل این معضل در عرصه تئاتر آن است که اساساً در ایران چیزی به عنوان تئاتر حرفهای طبق تعریف جهانی و منطبق با استانداردهای روز دنیا وجود ندارد و اکنون بیش از 40 سال است که مدیران تئاتری و به تبع آن فعالان این عرصه با توجیه اینکه فضای کافی برای اجرای نمایش وجود ندارد و یا بودجه اختصاص یافته به امر تولید و اجرای تئاتر ناکافی است، کمتر رغبتی به تولید پویا و مؤثر آثار نمایشی نشان میدهند.
این کارشناس تئاتر در ادامه گفت: باز اگر خواسته باشیم ریشهایتر به این مقوله نظر کنیم و به دنبال علل ناکامی تولیدات تئاتر از جهت عدم کیفیت فنی و لحاظ نشدن وجود زیباییشناسانه در آن باشیم، چیز دیگری که مستفاد میشود اینکه ما در زمینه ایجاد گروههای منسجم تئاتری به معنای استاندارد آن ناموفق بودهایم و هر بار که صحبت از تشکیل گروههای تئاتری میشود که براساس آن شاهد تولیدات منسجم و با برنامه نمایشی باشیم متأسفانه اختلاف سلیقه میان مدیران و مسئولان نمایشی به وجود میآید.
آیا میتوانیم به 700 گروه تئاتری سالانه تنها یک میلیون تومان پرداخت کنیم؟ مدیر سابق دفتر تئاتر خیابانی تأکید کرد: در دوره گذشته در اجرای طرحی ناموفق تحت عنوان استقرار گروههای نمایشی 700 گروه نمایشی در کل کشور به ثبت رسیدند؛ این یعنی آغاز حرکتی پیشرو در نظاممندی گروههای تئاتری و تولیدات آنها اما پرسشی مطرح میشود و آن اینکه آیا حال با ثبت این 700 گروه، مدیران تئاتری قادر به پرداخت حداقل یک میلیون تومان در سال به هر کدام از آنها برای استمرار فعالیتشان هستند که باید در جواب گفت نه.
امرایی گفت: به اعتقاد من مشکل اصلی از همینجا آغاز میشود که مدیران به غلط با تشکیل گروههای نمایشی زمینه را برای اینکه هر کدام از آنها به دنبال سهمخواهی خود از آنچه بودجه تئاتری در نظر گرفته شده است باشند در حالی که وظیفه یک ساختار مدیریت هنری ورود مستقیم به چرخه تولید نمایش نیست بلکه آنها باید با نظارت و حمایت خود تنها بسترساز جریان تولید باشند چیزی که حتی در کشورهای منطقه مانند ترکیه، عراق و ارمنستان که از نظر زیربنای فرهنگی و هنری در سطح ما و یا پایینترهستند تبدیل به یک باور شده است و براین اساس گروههای نمایشی در حال فعالیت هستند. هنرمند خود باید به دنبال سوژه نمایشی خود باشد نه آنکه سفارشی در مورد موضوع خاصی کار کند.
مدیر سرای روزنامهنگاران ایران در ادامه گفت: در چنین فضایی است که هنرمندان تئاتر با فکر باز به دنبال سوژههای مبتلا به جامعهای که خود از آن برآمدهاند رفته و بدون رسم و رسومات فرمایشی و سفارشی در مورد تولید آثار نمایشی که معمولاً از سوی نهاد و سازمانی حکم میشود که فلان نمایش با چنان ساختار و محتوایی تولید شود، به دنبال تولید نمایشی میروند که در نگاه مخاطب باورپذیری بیشتری دارد.
امرایی در پایان گفت: به هر حال تا زمانی که گروههای حرفهای تئاتر شکل نگرفته و سازمان پیدا نکنند و مدیران هنری به جای دخالت مستقیم در تولیدات نمایشی، به فکر بسترسازی مناسب برای خلق آثار نمایشی توسط هنرمندان تئاتر نباشند قدر مسلم چیزی به نام مدیریت و طراحی هنری در جریان تولیدات نمایشی معنا ندارد.